Token không thể thay thế (NFT)

Token không thể thay thế (NFT) là gì?

NFT, hay token không thể thay thế, đại diện cho các tài sản được token hoá thông qua blockchain Token là các mã định danh độc nhất được tạo ra từ metadata bằng cách sử dụng hàm mã hóa. Các token này sau đó được lưu trữ trên blockchain, trong khi tài sản thực tế được lưu trữ ở nơi khác. Mối liên kết giữa token và tài sản là điều khiến chúng trở nên đặc biệt.

NFT có thể được mua, bán và trao đổi lấy tiền, tiền điện tử hoặc các NFT khác dựa trên giá trị do thị trường và chủ sở hữu quyết định. Ví dụ, bạn có thể vẽ một hình mặt cười trên quả chuối, chụp ảnh lại (chứa metadata đính kèm) và token hoá nó trên blockchain. Người nắm giữ khóa riêng của token đó sẽ sở hữu các quyền được gán cho token.

Tiền điện tử cũng là token, nhưng điểm khác biệt chính là hai đồng tiền điện tử từ cùng một blockchain có thể thay thế cho nhau - chúng có tính thay thế. Ngược lại, hai NFT từ cùng một blockchain có thể trông giống hệt nhau, nhưng chúng không thể thay thế cho nhau.

Cách hoạt động của NFT

NFT hoạt động thông qua một phương pháp gọi là đúc (minting), trong đó chi tiết của tài sản được mã hóa và lưu trữ trên blockchain. Ở mức cơ bản, quá trình đúc bao gồm việc tạo ra một block mới, xác thực thông tin NFT thông qua một validator và đóng block. Quá trình đúc này thường liên quan đến việc sử dụng hợp đồng thông minh để phân bổ quyền sở hữu và giám sát các giao dịch NFT.

Khi token được đúc, chúng được gán một định danh duy nhất liên kết trực tiếp với một địa chỉ blockchain. Mỗi token có một chủ sở hữu, và thông tin sở hữu (tức là địa chỉ nơi token được đúc được lưu trữ) có thể truy cập công khai. Ngay cả khi 5.000 NFT của cùng một vật phẩm được đúc (tương tự như vé vào cửa xem phim), mỗi token đều có một định danh duy nhất và có thể phân biệt được với các token khác.

Các blockchain khác nhau có khả năng tạo ra NFT, mặc dù chúng có thể được gọi bằng các tên khác nhau. Ví dụ, trên blockchain Bitcoin, chúng được gọi là Ordinals. Giống như một NFT dựa trên Ethereum, một Bitcoin Ordinal có thể được mua, bán và trao đổi. Sự khác biệt nằm ở chỗ Ethereum tạo ra token cho tài sản, trong khi Ordinals có số sê-ri (gọi là định danh) được gán cho satoshis - đơn vị nhỏ nhất của bitcoin.

Ví dụ về các trường hợp sử dụng NFT

Một trong những ví dụ nổi tiếng nhất về NFT là cryptokitties, đã trở nên phổ biến sau khi ra mắt vào tháng 11/2017. Cryptokitties là đại diện kỹ thuật số độc đáo của mèo với các nhận dạng riêng biệt trên blockchain của Ethereum. Mỗi cryptokitty là duy nhất và có giá trị khác nhau. Chúng có thể "sinh sản" với nhau, tạo ra con cái mới với các thuộc tính và giá trị độc đáo so với "cha mẹ" chúng.

Ngay sau khi phát hành, cryptokitties đã thu hút được một lượng lớn người theo dõi, với những người đam mê chi hàng triệu ether để có được, chăm sóc và nuôi dưỡng những con mèo kỹ thuật số này.

Mặc dù thị trường NFT ban đầu xoay quanh nghệ thuật số và đồ sưu tầm, nhưng nó đã mở rộng để bao gồm nhiều loại sản phẩm hơn. Ví dụ, sàn giao dịch NFT phổ biến OpenSea có một số danh mục NFT, bao gồm:

Nhiếp ảnh: Các nhiếp ảnh gia có thể token hoá tác phẩm của họ và cung cấp quyền sở hữu toàn bộ hoặc một phần. Ví dụ, người dùng OpenSea erubes1 có bộ sưu tập "Ocean Intersection" với những bức ảnh đại dương và lướt sóng tuyệt đẹp, có nhiều lượt bán và chủ sở hữu.

Thể thao: Bộ sưu tập nghệ thuật số lấy cảm hứng từ người nổi tiếng và nhân vật thể thao.

Thẻ giao dịch: Thẻ giao dịch kỹ thuật số được token hoá, một số dùng để sưu tầm, số khác có thể sử dụng trong trò chơi điện tử.

Tiện ích: NFT đại diện cho tư cách thành viên hoặc mở khóa lợi ích.

Thế giới ảo: NFT cấp quyền sở hữu bất cứ thứ gì từ trang phục avatar đến bất động sản kỹ thuật số trong môi trường ảo.

Nghệ thuật: Một danh mục rộng bao gồm các NFT từ nghệ thuật pixel đến nghệ thuật trừu tượng.

Sưu tầm: Ví dụ bao gồm Bored Ape Yacht Club, Crypto Punks và Pudgy Panda NFTs.

Tên miền: NFT đại diện cho quyền sở hữu tên miền của các website.

Âm nhạc: Nghệ sĩ có thể token hoá âm nhạc của họ, cho phép người mua có được các quyền cụ thể do nghệ sĩ xác định.

"Không thể thay thế" có nghĩa là gì?

Tính thay thế đề cập đến khả năng hoán đổi của hàng hóa. Ví dụ, nếu bạn có ba tờ giấy với cùng hình mặt cười được vẽ trên đó, khi bạn token hoá một tờ, nó trở nên độc nhất và khác biệt so với những tờ khác, làm cho nó không thể thay thế. Hai tờ giấy còn lại không thể phân biệt được với nhau và có thể hoán đổi cho nhau.